Almanya’da Sosyal Haklar ve Sağlık Güvencesi

Almanya’da Sosyal Haklar ve Sağlık Güvencesinin Detayları

Almanya’da Sosyal Haklar ve Sağlık Güvencesi ile Almanya’da çalışan ve ayda 512 Euro’dan fazla kazanan herkes, Almanya sosyal güvenlik sisteminin bir parçası kabul edilir. Alman sosyal güvenlik sistemine dahil olan herkes işsizlik sigortası, sağlık sigortası, emeklilik sigortası vb. almaya hak kazanmaktadır. Sabit bir is akdiniz olduğunda bu çalışan öğrenciler için de geçerlidir.

Vergiler:

Brüt maaşından her ay gelir vergisi, sağlık sigortası, işsizlik sigortası, bakım sigortası, emeklilik sigortası vb. kesintiler yapılarak maaşınız yatırılır. Her ay aynı tutar kesilir.

Almanya’da her bireyin bir vergi sınıfı olmaktadır. Vergi sistemi genel olarak altı farklı sınıf altında toplanmıştır.Eğer birden fazla işiniz varsa her iş için ayrıca bir sınıfa kayıt olmanız gerekmektedir.

Maaşlar:

Almanya’da maaşlar aylık brüt tutar üzerinden anlaşılarak verilmektedir. Maaşınızdan vergiler kesilerek net ücrete ulaşılır. Maaşınızdan yapılacak olan kesintiler sabittir. Ocak ayında aldığınız maaşla aralık ayında aldığınız maaş aynıdır. Ancak vergi sınıfınız değişirse net maaşınızda değişiklik olacaktır. Aynı brüt maaşı alan 2 kişinin vergi sınıfları farklı ise alacakları net maaş değişiklik gösterir. Hatta aynı sınıfta olsalar dahi ailevi durumlarından veya kıdem durumundan dolayı yine aynı net maaşı almayabilirler.

Almanya’da maaşlar yıllık olarak telaffuz edilmektedir. Almanya’da en yüksek maaş alan meslek grubu tıp doktorluğudur. Almanya’da yıllık brüt maaşınıza ek olarak şahsi ve ailevi durumunuza göre ebeveynlik parası, çocuk parası, çocuk yetiştirme parası, çocuk bakım parası, aile destek yardımı, malullük desteği, bakım, eğitim ve öğretim desteği gibi ek ödemeler alabilirsiniz. Ayrıca yüksek lisans ve doktora mezunu olmanız mesleğinize göre brüt maaşınıza yıllık ekstra 2.000€ – 10.000€ arası katkı sağlayabilir. Ayrıca kurum ve şirketlerde Noel Ödeneği (Weinachtsgeld) olarak yaygınlaşmıs bir defaya mahsus bir maaş veya bir maaşa yakin verilen extra tatil ödeneği de mevcuttur.

İzinler:

Almanya’da yıllık izin gün sayılarının bir alt sınırı vardır. Eğer haftada beş gün çalışıyorsanız yıllık izniniz en az 20 gündür. Haftada altı gün çalışıyorsanız ise en az 24 gün yıllık izne sahipsiniz demektir. Çalıştığınız şirkette işe girme aşamasında anlaşıyorsanız daha çok yıllık izne sahip olabilirsiniz, ancak yıllık izninizin kanunen daha az olması mümkün değildir.

Yıllık izninizi yasal olarak işe başladığınız andan itibaren kullanmaya başlayabilirsiniz, deneme sürecinde izninizi yıllık izninizin belli bir oranında kullanabilirsiniz. Ayrıca işveren ile anlaşarak izninizi blok halinde kullanabilirsiniz.

Yıllık izinlerinizi her yılın 31 Mart tarihine kadar kullanmak zorundasınız. Kullanılmayan izinler bir sonraki yıla devretme İşvereniniz 31 Mart tarihine kadar izinlerini kullandırmak zorundadır. Eğer bulunduğunuz is alanı sendikal bir sözleşmeye bağlı ise bu kural geçerli değildir.

Hastalık Raporu:

Hasta olduğunuz durumlarda işyerinde gereken yerlere bildirdiğiniz sürece, üç gün boyunca rapor almadan hastalık izni kullanabilirsiniz. Üç gün ve üzeri izinlerde doktor raporu gerekmektedir. Ayrıca uzun süreli hastalık durumlarında ilk altı hafta maaşınızın tamamını almaya devam edersiniz.

Doğum İzni:

Doğum izni yasal mevzuatla korunma altına alınmıştır. Anne adayı doğumdan 6 hafta önce izne ayrılabilir. Anne adayı bu sürede kendi kararı ile çalışabilir. Eğer anne ve çocuk sağlığı acısından çalıştığı iste risk durumu var ise hamilelikten itibaren anne adayının çalışması yasaktır ancak bu dönemde anneye belli bir oranda ödeme yapılmaya devam edilir. Ayrıca yasalar gereği doğumdan sonraki 8 hafta anne adayının çalışması yasaktır.

Ebeveynlik izni:

Doğum izni boyunca anne veya baba normalde aldığı maaşın %67’sini almaya devam eder. Annelik (veya Babalik) İzninde alt sinir 300€, üst limit 1800€ dur ve bu maaş 14 ay boyunca alınabilir.

Ayrıca Almanya’da Babalar da Ebeveynlik iznine ayrılabilir ve bu gitgide yaygınlık kazanmaktadır.

İşten çıkma / çıkarılma:

Almanya’da kadrolu veya sözleşmeli(taşeron) olarak çalışabilirsiniz. Eğer sözleşmeli çalısansanız 18 aylık çalışma sürecini doldurana kadar işveren sizi herhangi bir sebeple işten çıkartabilir. 18 ayı doldurduktan sonra ise işvereniniz sizi kadrolu olarak işe almak zorundadır.

Kadrolu çalışanlar için ise genel olarak 6 aylık bir deneme süreci vardır. İlk altı ay içinde, işvereniniz size herhangi bir sebep sunmadan sizi işten çıkarabilir. Aynı şekilde siz de işten çıkabilirsiniz. Bu süreçteki ihbar tazminatı süreniz, kontratında yazar. İlk altı aydan sonra genelde ihbar süresi üç aya çıkar ve uzun süreli (20 yıl ve üzeri) çalışmalarda yedi aya kadar çıkmaktadır. Şayet işvereniniz normal yollarla sizi işten çıkartmak istediğinde bu süreleri dikkate almıyorsa dava yoluyla en azından işten çıkış sürenizi ve böylelikle iş sözleşmenizi uzatma imkanı bulabilirsiniz.

Almanya’da işçi hakları sıkı bir şekilde korunmaktadır. İşveren çok ağır bir kusurunuz olmadığı müddetçe sizi kendi isteğine göre işten çıkaramaz. Eğer işvereninizin beşten fazla çalışanı varsa, iş yerini veya ilgili bulunduğunuz bölümü kapatması veya şirket genelinde küçülmeye gitmesi durumunda işvereniniz sizi işten çıkarabilir. Bu işten çıkarma işlemi için öncelikle çalışma Federal Is Acentasindan (Bundesagentur für Arbeit) izin alınması gerekmektedir. Şayet iş yerinde bir işçi temsilcisi (Betriebsrat) var ise, işvereniniz yasal prosedüre göre her çıkış açıklamasından önce işçi temsilcisine, çıkış verilecek olan kişinin bilgilerini ve çıkış nedenlerini sunması gerekir. İşçi temsilcisi açıklamasını işverene vermeden önce veya açıklama verilmez ise belli bir yasal süre beklemeden önce, işveren işçiye çıkış verirse bu çıkış yasal olarak geçersiz olur.

İşten çıkış belgeniz size her ne kadar e-mail, posta veya telefon yoluyla bildirilse dahi kanunen yazılı olmak zorundadır. O yüzden sözlü çıkış açıklamaları veya iki taraflı sözlü fesih anlaşmaları yasal olarak geçersiz olup, iş sözleşmeniz sona ermez ve maaş alma hakkınız devam eder.Son olarak eğer çalışan kişi hamile ise, hamileliği boyunca ve doğumdan dört ay sonrasına kadar işveren kesinlikle o kişiyi işten çıkaramaz.

İşsizlik Maaşı ve Emeklilik:

Almanya’da sosyal güvenlik sisteminde işsizlik sigortası zorunludur. Ödenmesi gereken sigorta primi, gelirin %3’ü kadardır ve yarısını işveren yarısını da çalışan öder. İşsiz kalmanız halinde işsizlik maaşını alabilmeniz için birkaç şart vardır. Öncelikle son iki yılda işsizlik sigortanızın 12 ay boyunca ödenmesi gerekmektedir. Hiç çalışmıyorsanız veya 15 saatten daha az çalışıyorsanız işsizlik maaşı almaya hak kazanabilirsiniz. İşsizlik maaşını alırken aktif halde iş arıyor olmalısınız. Alman devleti (Bundesagentur für Arbeit) bu süreçte size niteliklerinize göre alternatif iş imkanları sunar. Eğer size göre iş bulunamazsa sizi mesleki kurslara yönlendirebilir. Yaşınıza ve ne kadar süre boyunca işsizlik sigortasını yatırdığınıza bağlı olarak maksimum 24 ay boyunca işsizlik maaşı alabilirsiniz. İşsiz kalmadan önceki 12 aylık süreçte aldığınız net maaşın çocuğunuz varsa %67’sini, çocuğunuz yoksa %60’ını brüt işsizlik maaşı olarak alabilirsiniz.

Almanya’da emekli olarak maaş alabilmeniz için 65 ile 67 yaş arasını doldurmanız gerekmektedir. Aynı zamanda 5 yıllık yani 60 aylık bir süre zarfı kadar çalışmış olmanız gerekir. Eğer 35 yıldan daha uzun süredir çalışıyorsanız ve 63 yaşınızı doldurmuş sanız da emekli olabilirsiniz. Ancak 65 yaşınıza gelene kadar maaşınızdan ayda % 0,3 kesinti yapılmasını kabul etmeniz gerekmektedir. Kadın çalışanlar için ise 60 yaşını doldurmak ve 15 yıllık bir süre için çalışmak emekli olmak için yeterlidir. 40 yaşını doldurup 10 yıllık bir süre için çalışmakta emekli olmak için yeterlidir. Ancak 65 yaşına gelene kadar maaşta aylık % 0,3 kesinti yapılmaktadır.

Ayrıca yeni çıkan İş Kanunu’na göre devlet, dışarıda bir iste çalışmayıp evde çocuklarını bakımını yapıp yetiştiren annelere, o süreyi emeklilik primleri ödenmiş çalışılmış zaman olarak kabul etmektedir ve bu halde emekli olmaya hak kazanmaktadırlar.